شمش فولادی، بیلت، بلوم و اسلب چیست + تفاوت ها و کاربردها

شمش فولادی، بیلت، بلوم و اسلب، سه شکل مختلف از مقاطع فولادی، با اندازه و ویژگی های ظاهری متفاوت هستند که برای استفاده در تولید سایر مقاطع فولادی با ابعاد سفارشی به کار می روند. هر یک از اینها دارای مشخصات و خصوصیات منحصر به فرد می باشند که آنها را برای عملیات متنوع فلزکاری، ریخته گری، نورد یا آهنگری، مناسب می سازد.

برای تولید شمش، بلیت، بلوم و اسلب، عناصر فلزی و برخی نافلزات دیگر با درصد معین به کار می روند. هر 4 مقطع فولادی از عملیات ذوبِ آهن و سایر مواد اولیه در کوره ها در دمای بالا حاصل می شوند. از مهم ترین عناصر که در ساختار انواع مقطع فولادی فوق وجود دارد عبارتند از: آهن و کربن (عناصر اصلی)؛ گوگرد، فسفر، سیلیسیوم (عناصر فرعی)؛ کروم، نیکل، وانادیوم و مولیبدن (عناصر فرعی اختصاصی).

ترکیب درصد عناصر در شمش فولادی، بلوم، اسلب و بیلت، متفاوت است و بر همان اساس، ویژگی ها و کاربردها نیز با هم فرق می کند. انواع تیرآهن، قوطی، ورق فولادی، میلگرد آجدار و ساده، نبشی و ناودانی، شمش فولادی باریک تر، محصولات فرعی هستند که از مقاطع فوق تولید می شوند.

جالب است بدانید همه این موارد می توانند بر روی قیمت شمش فولادی یا قیمت بلوم، اسلب و بیلت تأثیرگذار باشند. فولاد، دنیای جذاب و متنوعی دارد که حقیقتاً نمی توانیم فقط در یک مطلب به تمامی جزئیاتش بپردازیم. لذا با ما همراه باشید تا کمی بیشتر با ویژگی ها، کاربردها و خصوصیات شمش، بیلت، بلوم و اسلب آشنا شویم.

شمش فولادی چیست؟

شمش فولادی، یک قطعه فلزی با طول معین و سطح مقطع دایره یا مربعی شکل است. برای تولید یک شمش، مواد اولیه، عناصر فلزی – غیر فلزی و سایر افزودنی‌ها در کوره به حالت مذاب در می‌آیند و سپس آلیاژ ذوب شده در قالب‌ها ریخته می‌شود تا به شکل شمش در آید. شمش استوانه‌ای یا مکعب مستطیلی به طور معمول از جنس فولاد آلیاژی با درصد کربن متفاوت ساخته می‌شود؛ وزن شمش عمدتاً سنگین است و می‌تواند از چند کیلوگرم تا چند تن متغیر باشد.

از شمش‌های فولادی در تولید مصنوعات فلزی از جمله ورق فولادی، انواع میلگرد فولادی، کلاف، اوله‌های فولادی و … استفاده می‌شود که در صنایع ماشین آلات و خودروسازی، لوازم خانگی، ابزارها و غیره کاربرد دارد.

بیلت چیست؟

بیلت، اصطلاحی است که در صنعت فولاد بسیار استفاده می‌شود و در واقع به شکلی از مقطع فولادی در فرایند تولید اشاره دارد. بیلت‌ها قطعات جامد فلزی با سطح مقطع مربعی یا دایره‌ای هستند. انواع بیلت، با طول و قطر مختلف از آلیاژ فولاد، آلومینیوم یا سایر فلزات پرکاربرد ساخته می‌شوند. اندازه و مشخصات بیلت در فرایند تولید، تعیین کننده نوع کاربرد آن در موارد مختلف است.

برای تولید بیلت فولادی، مواد مذاب در فرایند نورد گرم تحت عملیات حرارتی قرار می‌گیرند تا به شکل و اندازه مورد نظر تبدیل شوند. سپس بیلت‌ها توسط فرایند ماشین کاری و برش لیزری، در طول مورد نظر برش داده می‌شوند و مواد اضافی از انتهای قطعه حذف می‌شود.

از بیلت فولادی در  تولید قطعات مختلف با مقاومت بالا و یکپارچگی ساختاری استفاده می‌شود. این نوع مقاطع فولادی برای شرایط عملیاتی که استحکام و دوام بالا بسیار اهمیت دارد، اما شکل پذیری چندان مهم نیست به کار می‌روند.

بلوم چیست؟

بلوم یکی از مقاطع فولادی است که در فرایند نورد و ریخته‌گری پیوسته تولید می‌شود، اما ضخامت کمتری نسبت به شمش فولادی دارد. سطح مقطع بلوم به شکل دایره‌ای یا مربعی است و دارای ویژگی‌های کاربردی خوب از جمله انعطاف پذیری، استحکام بالا و چقرمگی می‌باشد. در مواردی که فولاد باید تحت فرایند آهنگری یا شرایط فشار و اصطکاک قرار بگیرد، استفاده از بلوم، راهکاری ایده آل است.

اسلب چیست؟

اسلب فولادی تفاوت زیادی با مقاطع فولادی شمس، بلوم یا بیلت دارد. سطح مقطع اسلب، مستطیلی شکل است و اگر از نمای جانبی به آن نگاه کنید، باریک دیده می‌شود. گاهی اسلب را با نام “تختال” نیز می‌شناسند. تشخیص اسلب با سایر مقاطع فولادی، آسان‌تر است، زیرا این‌ها نوعی از مصالح هستند که به شکل تخته‌ای قطور با وزن زیاد تولید می‌شوند. از اسلب فولادی در تولید ورق فولادی و صفحات فولادی با ضخامت معین استفاده می‌شود که از متداول‌ترین آنها عبارت است از: ورق سیاه ورق یا ورق نورد گرم- ورق فولادی روغنی- ورق نورد سرد- انواع ورق رنگی گالوانیزه.

اکنون که با تعریف ساده‌ای از انواع شمش، اسلب، بیلت و بلوم آشنا شدید، بیایید کمی دقیق‌تر به تفاوت‌های هر کدام بپردازیم.

تفاوت شمش فولادی با بیلت

تفاوت‌های اصلی شمش‌های فولادی و بیلت در واقع، اندازه و شکل ظاهری آنها است. شمش‌ها بزرگتر هستند و سطح مقطع مستطیلی یا دایره‌ای شکل آنها واضح‌تر دیده می‌شود. بیلت‌ها کوچکتر هستند و شکل مربعی یا استوانه‌ای دارند. از شمش فولادی برای تولید ورق یا قطعات ماشین آلات سنگین استفاده می‌شود؛ در حالی که بیلت‌ها برای تولید قطعات فولادی ظریف‌تر و کوچک تر، از جمله چرخ دنده، محور یا شفت کاربرد دارند.

از نظر فرایند تولیدی در کارخانه، شمش در فرایند ریخته‌گری تولید می‌شود اما تولید بیلت‌ها ناشی از عملیات اکستروژن است. شمش در قالب، شکل می‌گیرد اما بیلت باید تحت اکستروژن، فشار و دمای بالا قرار بگیرد تا فشرده شود.

یکی دیگر از تفاوت‌های شمش و بیلت فولادی، قیمت آنها است. شمش‌ها چون بزرگتر هستند، وزن بیشتری دارند و بنابراین گران‌ترند؛ اما بیلت فولادی، کوچکتر و سبک‌تر است و به خاطر فرایند اکستروژن، ارزان‌تر تمام می‌شود.

لازم به ذکر است استفاده از شمش‌ها و بیلت فولادی به جای یکدیگر مجاز نیست! چون از نظر اندازه و سطح مقطع با هم فرق دارند. با این حال، گاهی شرایط عملیاتی حکم می‌کند که می‌توان از برخی ویژگی‌های بیلت و شمش فولادی به جای هم یا در کنار هم استفاده کرد. در این شرایط ممکن است مقاطع فولادی، نیاز به پردازش بیشتر یا تنظیم درصد عناصر به کار رفته در ساختار فولاد داشته باشند.

بررسی تفاوت‌های بلوم و بیلت + کاربردهای هر کدام

فولاد بلوم و بیلت از نظر اندازه و شکل با هم فرق دارند. بیلت‌ها دارای سطح مقطع مربعی یا مستطیلی هستند. این اندازه در بلوم فولادی، کوچکتر است. در عملیات تولید بیلت که استحکام بالاتری دارد، فولاد پس از مرحله اکستروژن یا نورد گرم، به پردازش اضافی نیازی ندارد. به علاوه بیلت، استحکام کششی بالاتری از خود نشان می‌دهد.

یکی دیگر از تفاوت‌های بلوم و بیلت، ارزان و مقرون به صرفه‌تر بودن بیلت فولادی است و این به فرایند تولید آن بستگی دارد؛ زیرا هیچ عملیات پردازش اضافی بر روی مقطع فولادی انجام نمی‌گیرد. قیمت فولاد بلوم، گرانتر است زیرا فرایند تولید آن به زمان زیادی نیاز دارد.

از دیگر تفاوت‌های این دو مقطع فولادی می‌توان به ساختار و سطح آنها اشاره کرد. به دلیل آهنگری، فولاد بلوم دارای سطوح ناهموار است ،در حالی که بیلت‌ها به دلیل عبور از مرحله ریخته‌گری، سطح صاف‌تری دارند. ساختار و بافت سطحی هر دو مقاطع فولادی می‌تواند خواص نهایی محصول را دستخوش تغییراتی کند.

از بیلت فولادی برای ساخت محصولات فولادی و قطعات ریز از جمله میخ و پیچ‌ها استفاده می‌شود، در حالی که فولاد بلوم برای قطعات بزرگ تر کاربرد دارد.

معیارها و نکات خرید شمش فولادی، اسلب، بلوم، بیلت

انتخاب هر کدام از مقاطع فولادی شمش، اسلب، بلوم یا بیلت به شکل درصد عناصر آلیاژی، نوع کاربرد و مشخصه ‌های فیزیکی- مکانیکی فولاد بستگی دارد. در برخی شرایط، نوع پروژه یا محدودیت‌های کاربری به مهندسان توضیح می‌دهد باید کدام یک از موارد فوق را خریداری کنند. گواهی استاندارد و آزمون‌های کنترل کیفیت که بر روی فولاد انجام می‌گیرد تا حدودی، اطلاعات دقیق را در اختیار مشتریان قرار می‌دهد.

موقع خرید یکی از مقاطع فولادی شمش، اسلب، بلوم یا بیلت، به ضخامت، اندازه سطح مقطع، قطر خارجی، طول و عرض، درصد عناصر فلزی و غیر فلزی، محتوای ناخالصی و وزن مقطع فولادی دقت کنید.  برخی از آلیاژ‌ها حاوی آلومینیوم، کبالت، مس، نیکل و تیتانیوم، گوگرد، مولیبیدن، وانادیوم و فسفر هستند، بنابراین می‌بینید که برای کاربردهای مورد نظر باید مشخصات دقیق هر مقطع فولادی را به طور مجزا بررسی کنید.

از طرف دیگر دقت داشته باشید که خواص مکانیکی مقاطع فولادی از جمله استحکام کششی، استحکام تسلیم، درصد ازدیاد طول، آستانه تنش، خمش یا ترک، بسیار اهمیت دارد. هر کدام از معیارها در آزمون‌های کنترل کیفیت مورد سنجش قرار می‌گیرند و در برگه مشخصات فنی مقطع فولادی درج می‌شوند.

هر کدام از مقاطع فولادی بیلت، بلوم، شمش یا اسلب را که بخواهید برای پروژه‌های خود خریداری کنید به یک ارزیابی همه جانبه از معیارها و فاکتورهایی نیاز دارید که در این مطلب درباره‌اش صحبت کردیم. پس سعی کنید یک تامین کننده معتبر با سابقه درخشان در فروش را برای خرید پیدا کنید.

جمع‌بندی

انواع شمش فولادی با درصد مختلف عناصر فلزی و غیر فلزی در کنار مقاطع فولادی پرکاربرد از جمله بیلت، بلوم و اسلب، صنایع زیر شاخه فولاد را پوشش می‌دهند. از این فرآورده‌ها برای تولید انواع قطعات کوچک و بزرگ با استحکام و سختی متفاوت در صنایع خودروسازی، قطعه سازی، ابزارآلات، تولید ماشین آلات، لوازم صنعتی و خانگی و ده‌ها گزینه دیگر استفاده می‌شود.

بسته به مواد اولیه و فرایندهای تولید، قیمت شمش فولادی، اسلب، بیلت و بلوم متفاوت خواهد بود. شما می‌توانید قیمت روز آهن آلات و فولاد را موقع خرید از شرکت‌های معتبر استعلام بگیرید.

شرکت پردیس فولاد، تامین کننده بهترین شمش فولادی برای صنایع تولیدی است. با اطمینان خاطر می‌توانید این مقاطع آلیاژی پرکاربرد را در حجم مورد نظر سفارش دهید. در کنار آن، به علاوه می‌توانید قیمت میلگرد فولادی با تضمین کیفیت را نیز از کارشناسان فروش استعلام بگیرید.